Nieuw Europees verdrag, referendum: politiek en samenleving zijn verdeeld. Hoe ziet uw Europa er eigenlijk uit, Geert Wilders (PVV), Han ten Broeke (VVD), Frans Timmermans (PvdA) en Jan Marijnissen (SP)? En wat is de plaats van Nederland daarin?
Klik hier om het volledige artikel te openen.

Wat is voor u de essentie van het verdrag?

Han ten Broeke: Het is toekomstgericht, maar dan zonder de pretenties. En dat is voor mij ook de essentie van Europese samenwerking. Dit verdrag moet de Europese kar uit de modder trekken en de vastgelopen besluitvorming in de zevenentwintig lidstaten weer op gang brengen. Maar dan wel op een manier waarin wij onszelf kunnen herkennen. Het motorblok van de verworpen Grondwet kon blijven zitten, maar de constructie zelf is herzien. De belangrijkste spelregels zijn aangepast en nu moeten we met Europa het spel spelen en de problemen oplossen waar we nationaal tekortschieten: bij asiel en migratie, op klimaat en milieu, inzake energiezekerheid of om terrorisme en internationale criminaliteit te keren.

Welke elementen van de huidige EU wilt u versterken?

De rol van nationale parlementen in de besluitvorming moet worden versterkt en verbeterd. Wij zijn met dit Verdrag nu een wezenlijk onderdeel van de EU geworden en daarmee is, voor het eerst sinds 1957, de federale lijn verlaten. Meer grip op Brussel dus, om meer greep te krijgen op onze eigen problemen. En niet alleen remmen, maar ook gas geven. Daartoe heb ik de `oranje kaart` gesuggereerd: 14 parlementen die de bemoeizucht uit Brussel niet bevallen, kunnen hun ministers verplichten Commissie-voorstellen direct naar de prullenmand te verwijzen. Maar we kunnen ook sneller en beter adviseren wat we wél of juist anders willen regelen. En desnoods kunnen we met negen landen versnellen.

Welke elementen van de huidige EU wilt u terugdraaien?

De constitutionele pretenties die averechts hebben gewerkt. Ze zijn eruit. De sluipende bevoegdheidsuitbreiding van Brussel. Kan niet meer. Het gebrek aan noodremmen die voorkomen dat je wordt overstemd als iets tegen ons nationale belang ingaat. Zitten er nu wel in. De slappe knieën tegenover nieuwe toetreders. Nu: afspraak is afspraak! Maar een einde aan vergaderplek Straatsburg is niet gelukt. Verdere hervorming landbouw- en structuurfondsen en financiële discipline. Ga ik volgend jaar weer proberen.

Ziet u een rol voor een verenigd Europa in de wereld?

Ja, maar ik heb geen overspannen verwachtingen. Daarom moesten ook die overdreven titulatuur en functieomschrijving van de Europese minister van Buitenlandse Zaken verdwijnen. Effectief waar mogelijk, is nu het devies. Dus niet drie of vier functionarissen (Solana, Commissaris Ferrero-Waldner, het voorzittende land en de onvermijdelijke Fransman) die elkaar voor de voeten lopen, maar één die in een vroeg stadium overeenstemming probeert te bereiken. De Libanon-crisis is het slechte voorbeeld, sancties tegen Iran en een oplossing voor Kosovo vormen de lakmoesproef. Maar ik zie ook een Europese rol als supporter bij opkomende democratieën: de Oranjerevolutie in Oekraïne en bij hervormingen op de Balkan.

Wat gebeurt er met Nederland als we het verdrag verwerpen?

De lidmaatschapsvraag dringt zich dan op. Eruit stappen hoeft niet, maar heronderhandelen kan niet. De andere lidstaten zullen doorgaan en de belangrijkste concessies aan Nederland, de `oranje kaart` en de uitbreidingscriteria, zullen worden geschrapt. Ons rest dan het vragen van sideletters, opt-outs en een plekje achterin de bus. De Denen hebben dat al eens geprobeerd en die wisten niet hoe snel ze weer moesten aansluiten. Bij verwerping komen we ergens te zwemmen tussen Groot-Brittannië, dat zich een uitzonderingspositie kan veroorloven, en Noorwegen, dat overal aan meedoet en nergens over meepraat. Een `Brent Spar-optie` dus: wegdrijven en langzaam afzinken! Voor Nederland, met zijn kwetsbare samenleving, open economie en kleine thuismarkt, waar 80 procent van de boterham door Europa wordt gesmeerd, is dat geen optie! Never!

Welk Europa wilt u achterlaten voor de volgende generatie?

De generatie die in 2009 naar de Europese stembus zal gaan is geboren na de val van de Berlijnse muur. Het perspectief dat ik hun wil bieden kan niet meer beginnen met Nie wieder Krieg, zoals met de generaties die Europa hebben opgebouwd. Voor hen gaat het om veiligheid in de metro en de disco, menselijkheid in en aan de Europese grenzen en een duurzaam klimaat. Nooit meer London en Madrid dus. Nooit meer Srebrenica! Maar ook geen natte voeten!